PAMIĘTAJĄ O ŻOŁNIERZACH AK PLACÓWKI "KARAŚ"
Mieczysław Kaczanowski, Stanisław Kita i Ferdynand Kaczanowski
W końcu czerwca 2003 roku przyjechali do Trzciany, do domu Elżbiety i Stanisława Kitów, bracia Ferdynand i Mieczysław Kaczanowscy. Ich stryj Władysław Kita, często bywał w domu mieszkającego w pobliżu brata - Stanisława Kity. Dom ten, znajdujący się w Trzcianie pod numerem 252, był podczas drugiej wojny światowej siedzibą dowództwa Placówki Armii Krajowej ps. "Karaś". Starszy z braci Ferdynand należał do jednego z oddziałów tej placówki i nosił pseudonim "Słowik". Jego stryj Władysław Kita zajmował jedno z najważniejszych stanowisk w Placówce - był szefem kompanii, którą dowodził ppor. Leon Skumiel ps. Murzynek".
W swoich wspomnieniach z czasów wojny, inny żołnierz placówki "Karaś" Józef Adamczyk ps. "Telefon" tak opisał początki konspiracyjnej działalności ZWZ-AK w Trzcianie: "Początek działalności konspiracyjnej placówki "Karaś" gminy Trzciana pow. Bochnia datuje się od stycznia 1940 r. W tym czasie Tadeusz Hargesheimer z Bochni, kolega szkolny Leona Skumiela odebrał od niego przysięgę pracy konspiracyjnej w ZWZ. Leon Skumiel przyjął pseudonim "Murzynek". Wspólnie z Władysławem Kitą ps. "Lis" - kierownikiem szkoły w Łąkcie Górnej, a później pracownikiem gminy w Trzcianie, werbowali do Polski Walczącej (Ruch Oporu) oficerów, podoficerów, żołnierzy, a nawet takich którzy nie służyli w wojsku. Początkowo obowiązywał konspiracyjny system trójkowy. Terenem działalności była gmina Trzciana wraz z 12-ma gromadami tj. Trzciana, Leszczyna, Łąkta Górna, Łąkta Dolna, Kierlikówka, Bytomsko, Bełdno, Rozdziele, Żegocina, Ujazd, Rdzawa i Kamionna. Placówka "Trzciana" podlegała wprost dowództwu w Bochni, później, jako II pluton Placówce "Karp" w Łapanowie, gdzie komendantem był Antoni Zdebski ps. "Żbik", "Cyt". Od 1943 r. placówka "Trzciana" i "Karaś" stanowiły III komp. I batalionu 12 pp AK i podlegały bezpośrednio dowódcy I bat. Józefowi Wieciechowi "Tamarow", "Boruta" z Lipnicy Murowanej. Dowódcą III komp. był ppor. Skumiel, ps. "Murzynek". Stan III-ciej kompani przedstawiał się różnie i trudno określić ilość żołnierzy wchodzących w jej skład w początkowym okresie konspiracji. Wiadomo natomiast, że w końcowym okresie liczyła ona 180 żołnierzy. Początkowo organizacja ZWZ-AK składała się z jednego plutonu, którego dowódcą był ppor. Leon Skumiel - ps. "Murzynek".
W domu Kitów, w Trzcianie, odbywały się konspiracyjne narady, tu na maszynie zabranej z Urzędu Gminy w Trzcianie pisane były rozkazy, tu znajdowała się radiostacja. Można powiedzieć, że w domu pod numerem 252 w Trzcianie znajdowało się dowództwo Placówki AK "Karaś". Chcąc uczcić pamięć zabitych, zamordowanych i zmarłych już żołnierzy tej placówki, a zwłaszcza pochodzących z rodziny Genowefy i Stanisława Kitów, ich synowie i wnuki postanowili ufundować tablicę pamiątkową, która zawiśnie na ścianie domu, który odgrywał tak znaczącą rolę w dziejach Placówki "Karaś". Rodzina Kitów wyraża pragnienie aby była to doniosła uroczystość, w której mogliby wziąć udział weterani ruchu oporu, należący kiedyś do III Kompanii 12 Pułku Piechoty AK z Placówki "Karaś", członkowie ich rodzin, a także władze gminne i młodzież szkolna.
Wielu żołnierzy AK z tego oddziału już nie żyje. Wielu rozjechało się po całej Polsce, a niektórzy wyemigrowali za granicę. Rodzina Kitów pragnie ich zaprosić na uroczystość zawieszenia tablicy pamiątkowej (dokładną datę niebawem podamy). Prosi więc zainteresowane osoby o kontakt (Tel. (048) 014 6136170; adres: Elżbieta i Stanisław Kita Trzciana 334 32-733 Trzciana). Ponieważ podczas uroczystości planowana jest również okolicznościowa wystawa pamiątek, prosi się posiadaczy zdjęć, dokumentów, wydawnictw o przesłanie (z gwarancją zwrotu) oryginałów lub ich kopii na adres podany wyżej.
O tej sprawie będziemy jeszcze informować w serwisie internetowym trzciana.pl. Tymczasem zapraszamy do zapoznania się ze wspomnieniami Józefa Adamczyka ps. "Telefon" pt. "Wspomnienia z działalności w AK w okolicach Trzciany koło Bochni" (opr. w 1993 r.) oraz fragmentem wspomnień Ferdynanda Kity Kaczanowskiego pt. "Zapasy z historią na szczeblu kompanii" (Kraków 2001 r.), które systematycznie przez najbliższe dni publikować będziemy w dziale "Historia" [link]. Panom Markowi Adamczykowi i braciom Kaczanowskim serdecznie dziękujemy za przekazane materiały i zgodę na ich publikację.
W tym domu w czasie II wojny światowej znajdowała się konspiracyjna siedziba szefostwa Placówki AK "Karaś".
