AZBESTOWY PROBLEM

    Przyjmuje się, że azbestami są włókniste odmiany minerałów występujące w przyrodzie w postaci wiązek włókien cechujących się nadzwyczajną wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych. W przyrodzie występuje około 150 minerałów o pokroju włóknistym, które w czasie procesu produkcyjnego mogą się rozdzielać na sprężyste włókna czyli fibryle.
     Włókna i wyroby odznaczają się znaczną odpornością na działanie czynników chemicznych, ścieranie i wysoką temperaturę.
Ze względu na złe przewodnictwo ciepła i prądu jest stosowany jako materiał izolacyjny. Dzięki ogniotrwałości i izolacyjności termicznej stosowany jest do wyrobu tkanin ogniotrwałych i farb ogniotrwałych. Dawniej produkowano z niego również okładziny ciernych szczęk hamulcowych i niepalne materiały budowlane (pokrycia dachowe, rury itp). Dzięki niskiej cenie i dobrym właściwościom mechanicznym stosowany był jako wzmocnienie w eternicie.
      Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5?m), ale cienkie (<3?m), przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się do płuca gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory.  Azbest jest przyczyną następujących chorób: pylica azbestowa, rak płuc i nowotworów międzybłoniaka opłucnej.
      Aktualnie ze względu na działanie rakotwórcze został wycofany, a np. pokrycia dachowe są sukcesywnie wymieniane.
Ze względu na szkodliwość pyłu azbestowego (pylica), usuwanie wyrobów azbestowych z budynków wymaga zabezpieczeń pracowników, a odpady utylizacji. Jedynym sposobem utylizacji azbestu jest jego składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
      W maju 2002 r. Rada Ministrów przyjęła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski". Program ten obejmuje m.in.: usuwanie azbestu z gospodarki, szczególnie z budownictwa, - propozycje rozwiązań składowania odpadów azbestowych (składowiska), postulowane zasady wsparcia finansowego zarówno ze środków budżetowych, ochrony środowiska, Unii Europejskiej jak i władz terenowych oraz wytyczne do opracowania wojewódzkich i powiatowych programów usuwania wyrobów azbestowych.
      Szacuje się, ze na terenie Polski znajduje się około 15.500 tys.  ton wyrobów zawierających azbest, w tym: 14.900 tys. ton płyt azbestowo-cementowych, 600 tys. ton rur i innych wyrobów azbestowo-cementowych. Około 85% azbestu znajduje się w wyrobach budowlanych. Szacowane koszty realizacji "Programu...." w okresie 30 lat to kwota 48.232,00 mln zł.
      Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest zakazuje m. in. wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej azbestu oraz wyrobów zawierających azbest,  produkcji wyrobów zawierających azbest, obrotu azbestem i wyrobami azbestowymi.
      Pozostaje jednak problem z istniejącymi już produktami azbestowymi. Oczyszczenie terytorium Polski z azbestu oraz usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest jest nie tylko czasochłonne, ale także kosztowne. Problem dotyczy właściwie każdej gminy i każdego miasta. Wystarczy popatrzeć na okolicę, aby przekonać się, że także w Gminie Trzciana problem istnieje. Na dodatek są liczne przykłady niewłaściwego obchodzenia się z materiałami zawierającymi azbest, np. eternitem. Można go np. zobaczyć na drogach polnych, np. do pól, a wysypano go tam, aby utwardzić drogę.
    Mając to na uwadze samorząd Gminy Trzciana dokonał analizy sytuacji. Efektem tego było przyjęcie uchwały nr XX/115/2005 z dnia 31 marca 2005 roku Rada Gminy przyjęła "Plan gospodarski odpadami dla Gminy Trzciana". Jeden z podpunktów dotyczy odpadów zawierających azbest. Czytamy w nim:
   "1. Stan aktualny
    Azbest znalazł bardzo szerokie zastosowanie w budownictwie i przemyśle. Na terenie gminy nie podjęto działań zmierzających do ustalenia faktycznej ilości wyrobów posiadających azbest. Do wyrobów tych zaliczamy płyty azbestowo-cementowe służące do ocieplenia budynków oraz stosowane jako dachówki, a także rury azbestowo-cementowe, Przeprowadzony na terenie gminy wyrywkowy wywiad połączony z liczeniem ilości budynków (tak mieszkalnych jak i gospodarczych) z pokryciem dachowym eternitem oraz innymi materiałami wskazuje na to, że na obszarze gminy Trzciana procentowy udział budynków mających pokryciu eternitem w stosunku do pozostałych wynosi od 25 do 51% (średnio 40%). Średnia powierzchnia pokrytego eternitem dachu wynosi 200 m² (przy powierzchni budynku 100 m²). Przyjmując łączną liczbę budynków (mieszkalne + gospodarcze) występujących na terenie gminy w wysokości 2752 pomnożoną przez 0,4 otrzymujemy liczbę 1101 budynków z pokryciem eternitowym. Średnia wielkość powierzchni ich dachów wynosi 220 m² a waga 2420,0 Mg. Ilość eternitu azbestowego przypadająca więc na 1 mieszkańca w 2003 roku wynosiła 472 kg/M.
   2. Stan docelowy oraz cele dotyczące odpadów zawierających azbest
   Azbest zaliczany jest do substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Głównym celem zgodnym z .Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych n a terytorium Polski" jest usunięcie tego typu wyrobów do 2032 roku. W związku z tym w okresie perspektywicznym obejmującym lala 2004-2015 głównym celem jest usunięcie co najmniej 60% tego typu wyrobów oraz zabezpieczenie pozostałej części poprzez pokrycie odpowiednią grubością farby zabezpieczającej przed pyleniem.
     W pierwszej kolejności jako najbardziej szkodliwie dla zdrowia ludzi mieszkających na terenie gminy należy usunąć materiały zawierające azbest, które posłużyły jako warstwa izolacyjna budynków, a dopiero później rury i połączenia rurowe zawierające azbest, które mogą być zamontowane w lokalnych wodociągach. W związku z planowanymi pracami związanymi z usuwaniem azbestu z budynków na terenie gminy, należy stworzyć punkt magazynowania odpadów zawierających azbest.
   3. Zadania do realizacji
      Materiały zawierające azbest są szczególnie szkodliwe dla życia i zdrowia ludzi. W związku z tym tak ważne jest usuniecie materiałów budowlanych zawierających azbest w jak najkrótszym czasie. W celu sprawnej realizacji założonych celów należy wprowadzić wżycie poniższe zadania:

    Tyle w tej sprawie w uchwale Rady Gminy.

    27 marca 2007 roku Wójt Gminy Trzciana wydał zarządzenie nr 6/V/07 w sprawie: ustalenia regulaminu udzielania dofinansowania ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz budżetu gminy do zadań związanych z usuwaniem azbestu [Pełna treść zarządzenia wraz z załącznikiem do pobrania >>>].
    Regulamin ten stanowi m. in. że:
1. Dofinansowaniu będą podlegały koszty inwestycji związane z demontażem, transportem i utylizacją odpadów azbestowych powstałych przy wymianie lub likwidacji pokrycia dachowego, a mianowicie:
a) rozbiórka pokrycia z płyt zawierających azbest,
b) zabezpieczenie odpadów azbestowych zgodnie z obowiązującymi przepisami,
c) załadunek, transport i składowanie odpadów,
d) oczyszczenie terenu z pyłu azbestowego.
2. O dofinansowanie mogą ubiegać się osoby fizyczne i osoby prawne mające tytuł prawny do nieruchomości zlokalizowanej na terenie Gminy Trzciana.
     W przypadku posiadania innego tytułu prawnego, niż własność, należy dołączyć zgodę właściciela nieruchomości.
W przypadku budynku, do którego prawo własności posiada kilka osób, należy dołączyć zgodę wszystkich, pozostałych właścicieli na realizację zadania.
      Podstawą otrzymania dofinansowania ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz budżetu Gminy jest złożony wniosek i podpisana umowa.
     Osoba ubiegająca się o uzyskanie dofinansowania na unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest składa wniosek do Urzędu Gminy Trzciana. Wzór wniosku dostępny jest w referacie Budownictwa Rolnictwa i Ochrony Środowiska Urzędu Gminy Trzciana. Wnioski należy składać w terminie do 30 sierpnia danego roku kalendarzowego. Wójt Gminy rozpatruje wniosek w terminie do 30 dni od daty jego złożenia (po przeprowadzeniu wizji lokalnej), a następnie podpisuje umowę w terminie do 30 dni od daty pozytywnego rozpatrzenia wniosku. Wnioski rozpatrywane będą wg kolejności ich złożenia, aż do wyczerpania środków finansowych przeznaczonych na dofinansowanie na dany rok kalendarzowy. Warunkiem uzyskania dofinansowana w ramach "Regulaminu ..." jest zrealizowanie zadania do dnia 30 listopada danego roku.
    Kwotę dofinansowania ustala się na podstawie karty przekazania odpadów na uprawnione składowisko. Maksymalna wysokość dofinansowania w roku 2007 wynosi 60% za każdą tonę usuniętych wyrobów zawierających azbest (w oparciu o kartę przekazania odpadu). Łączna kwota przyznanego dofinansowania nie może przekroczyć wysokości środków przewidzianych na ten cel w Gminnym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz budżecie Gminy w danym roku budżetowym.
    Osoby i instytucje zainteresowane dofinansowaniem winny więc zgłosić się do Urzędu Gminy w Trzcianie. Jeszcze jedno: pamiętać trzeba, że samodzielne usuwanie wyrobów zawierających azbest - bez odpowiednich zabezpieczeń - może spowodować trwałe zanieczyszczenie otoczenia domu niebezpiecznymi dla zdrowia włóknami azbestowymi.

To tylko niektóre z dachów obiektów na terenie Gminy Trzciana pokrytych materiałami zawierającymi azbest.

Wykorzystano część materiałów z serwisu: http://e-azbest.pl/