KULIGIEM PRZEZ RDZAWĘ

    Para koni ciągnących duże, ozdobne sanie, do których przyczepiono kilkanaście małych sanek i kuligowy zaprzęg gotowy do jazdy. Na sankach szkolna młodzież z Gimnazjum w Łapanowie, na dużych saniach panie wychowawczynie i towarzyszący im dyrektor szkoły. Właściciel koni i całego zaprzęgu pan Stefan Jaskułowski głośną komendą "wio" zaczął 19 stycznia 2009 r. przejażdżkę po Rdzawie.
     Prawie dwie godziny jazdy zaśnieżonymi drogami gminnymi i leśnym duktem zarówno po płaskim terenie, jak i ostro pod górkę, a potem w dół. Potem ognisko i ciepła herbata, a dla chętnych także jazda w siodle. Kilka atrakcji za jednym razem. To znakomita zabawa na świeżym powietrzu, którą możliwa jest w tym roku, dzięki sprzyjającym warunkom śniegowym i pogodowym. Rdzawa ze względu na swoją bazę (noclegi z całodziennym wyżywieniem w "Zajeździe pod Dębem") i ukształtowanie terenu jest znakomitym miejsce na taki właśnie wypoczynek.

    W kuligu przez Rdzawę wzięła w tym dniu udział klasa III B Publicznego Gimnazjum w Łapanowie im. Janusza Kuliga z wychowawczynią - panią Jadwigą Babral. Uzgodnili to ze mną i wybraliśmy się do Rdzawy. Pogoda dopisała, humory też, więc mogliśmy znakomicie się zrelaksować - powiedział w krótkiej przerwie na odpoczynek dyrektor placówki - pan Janusz Zając.
   Młodzieży towarzyszy wychowawczyni. Opowiada, że planowali sobie już taki kulig urządzić w ubiegłym roku, ale wtedy się nie udało. Teraz warunki są dobre więc jedziemy. - Oprócz samej przejażdżki będziemy jeszcze dziś mieć ognisko z kiełbaskami   i jazdę w siodle. Myślę, że to pożyteczne spędzenie czasu - mówi wychowawczyni.
    Kuligi były bardzo popularne od XVII wieku i była to ulubiona forma szlacheckich uciech. Staroszlachecki kulig był zabawą, która niejednego biedniejszego pana brata mogła puścić z torbami. W czasach stanisławowskich powiadano, że kulig "jeszcze od Popiela - ma cel zalać każdemu gardziela". Bo też pito bez umiaru, obżerano się nieprzystojnie, a hulanki trwały do rana. Początkiem kuligu było skrzyknięcie się paru sąsiadów. Pakował jeden z drugim na sanie małżonki i całą rodziną i ruszano objeżdżać sąsiadów. Były to wizyty niezapowiedziane i wielce wyczerpujące odwiedzanych, ale biada takiemu, który źle przyjął i poskąpił gościom! Ksiądz Kitowicz, baczny obserwator czasów saskich, któremu zawdzięczamy opisy ówczesnego życia, zanotował: "Gdy już wyżarli i wypili wszystko co było, brali owego nieboraka z sobą, z całą jego familią i ciągnęli do innego sąsiada, któremu podobneż pustki zrobiwszy, ciągnęli dalej aż póki w kolej do tych, którzy zaczęli kulig, nie doszli".
     Do kuligów przebierali się ludzie, przebierano też konie. Czasem nakładano im pióropusze albo farbowano na różne kolory ich grzywy. Zaprzęgi bywały trzy-, cztero- lub sześciokonne. Za najbardziej klasyczną uważano "szpicę", to jest cztery konie idące jeden za drugim. Zachował się opis bodajże najsłynniejszego kuligu w naszej historii. 20 stycznia 1695 r. kawalkada złożona z jazdy tatarskiej, stu sań wyłożonych futrami soboli, niedźwiedzi i lampartów, dziesięcioma kapelami /włącznie z cymbalistami żydowskimi/ oraz oddziałem dragonów zajeżdżała do pałaców Radziwiłłów, Potockich, Sapiehów i Lubomirskich, by wspólnie już odwiedzić w Wilanowie króla Jana III i Marysieńkę.
    Tak było kiedyś. Dziś, jeśli w ogóle doczekamy śniegu, musimy, bagatelka, znaleźć sanie i konia, o co wcale nie jest tak łatwo. Częsty obrazek współczesny to saneczki na lince za rzucającą spalinami rurą wydechową samochodu lub traktora.
    W Rdzawie było bardziej tradycyjnie i może być nadal, o ile pogoda na to pozwoli. Sprzęt jest !!