Warunki
geograficzne.
Gmina jest usytuowana na granicy dwóch jednostek geograficznych:
Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego. Południowa część Gminy znajduje się w
obszarze Beskidu Wyspowego - sięgającego w głąb województwa nowosądeckiego. Zarówno
morfologia jak i pokrycie terenów tej części Gminy wykazują bezpośrednie związki z
województwem nowosądeckim - w tym szczegól-nie z obszarem Gminy Limanowa. Środkowa i
północna część Gminy należąca do Pogórza Wiśnic-kiego wiąże się pod względem
krajobrazowym z Gminą Nowy Wiśnicz, Łapanowem i Żegociną. Budowa geologiczna i
hydrogeologia - określają integrację Gminy ze wszystkimi terenami położo-nymi w
obszarze zlewni Raby - w odniesieniu do gospodarowania zasobami wodnymi w dorzeczu Raby
(strefa ochrony pośredniej rzeki Raby).
Powiązania funkcjonalne Gminy z otaczającymi obszarami wyrażają się poprzez: dojazdy
do ośrodków zatrudnienia usytuowanych poza granicami Gminy (Żegocina, Bochnia,
Limanowa, No-wy Wiśnicz), a także dojazdy do ośrodków usługowych wyższego stopnia:
np. Tarnów, Bochnia, Kraków. Powiązania z ośrodkami zatrudnienia i obsługi ludności
- umożliwia sieć dróg o zróżnico-wanej hierarchii : droga krajowa Wieliczka - Gdów -
Muchówka - Tymowa oraz drogi wojewódz-kie: Trzciana - Łąkta Dolna - Łąkta Górna,
Leszczyna - Ubrzeż Olchawa - Leszczyna, Łąkta Górna - Ujazd - Łapanów, Żegocina -
Bełdno - Kamionna, Leszczyna - Kamionna,
Budowa geologiczna i geomorfologiczna
Gmina położona jest w obrębie Zewnętrznych Karpat Zachodnich wg
podziału fizyczno-geograficznego Polski, / J. Kondracki 1977, tab. nr 1/. Budowa
geologiczna tej podprowincji to flisz karpacki czyli niejednorodna. krucha, łatwo
rozsypująca się osadowa mieszanina łupków, rogowców margli, glin, iłów,
zlepieńców i piaskowców.
Gmina leży w obrębie jednostki śląskiej, podśląskiej
i na południu w niewielkim fragmencie jednostki magurskiej. Geomorfolagicznie jest to
obszar, którego podstawowymi elementami rzeźby są:
- szerokie i płaskie garby o przebiegu równoleżnikowym o charakterze płaskiej
wierzchowiny,
- doliny strug Kamionki, Przegini, Rdzawki, Stradomki i Saneckiego Potoku o szerokich
dnach i dość stromych zboczach, przebiegające ze wschodu na zachód ,
- masyw Góry Kamionnej o stromych zboczach pocięty głębokimi jarami potoków.
Wzniesienia nad poziom morza w poszczególnych sołectwach są
następujące:
Kamionna 763 -400 m n.p.m.
Kierlikówka 360 - 300 m n.p.m.
Leszczyna 370 - 280 m n.p.m.
Łąkta Dolna 347 - 240 m n.p.m.
Rdzawa 390 - 270 m n. p. m
Trzciana 370 - 230 m n.p.m.
Ujazd 320 - 250 m n.p.m.
Teren obniża się w kierunku północnym, przeciętne wzniesienie nad poziom morza wynosi
około 380 m. n. p.
Gleby
Na terenie gminy występują gleby charakterystyczne dla
terenów górzystych i podgór-skich.W południowej części gminy na zboczach pasma Góry
Kamionnej występują płytkie, silnie szkieletowe i grubokamieniste gleby brunatne . W
sołectwach Rdzawa i Kierlikówka dominują gleby brunatne gliniaste i ilaste:
- brunatne kwaśne wytworzone na glinach i iłach,
- brunatne kwaśne niecałkowite wytworzone z lessu na glinach i iłach,
- brunatne właściwe powstałe na szkielecie piaskowców.
Obszar sołectw Leszczyna i Trzciana to głównie gleby
pyłowe brunatne i bielicowe.
- brunatne deluwialne powstałe ze zmycia wierzchnich warstw gleby w zagłębienia
terenowe oraz dna dolin, posiadają głęboki poziom akumulacyjny,
- pseudobielicowe niecałkowite, wytworzone z lessu na glinie lub skale fliszowej ,
stępują głównie na wierzchowinach wzniesień,
- pseudobielicowe całkowite wytworzone z lessu na skale fliszowej, występują na dużych
powierzchniach wsi Leszczyna i Trzciana.
Mady, gleby wytworzone ze współczesnych osadów rzecznych, spotkać można w dolinach
Potoku Saneckiego, Przegini i Rdzawki.
Na obszarze całej gminy w niewielkich fragmentach spotkać można gleby glejowe które
wytworzyły się na terenach o stale wysokim poziomie wód gruntowych. Najczęściej są
to po-wierzchnia użytków zielonych.
Warunki wodne.
Sieć wodna na obszarze gminy jest wyjątkowo gęsta.
Prawie wszystkie cieki wodne należą do zlewiska Raby. Południowa część gminy
odwadniana jest przez potoki mające swoje źródła na północnych stokach masywu
Kamionnej, będące dopływami Kamionki. Nieco dalej na północ wody zbierają Przeginia
/ ok. 13 km / i jej dopływ Rdzawka. Przez Łąktę Dolną i Trzcianę płynie Po-tok
Sanecki na odcinku w Łąkcie Dolnej zwany Stradomką / ok. 18 km /. Północną część
gminy odwadniają niewielkie strugi : Cichawka i Kaliszówka.
Ilość źródeł na obszarze gminy jest wyjątkowo duża. Z reguły są to źródła
szczelinowe o dużej wydajności, związane z warstwami piaskowca. Występują
najczęściej na północnych stokach wiarzchowin i północnych zboczach Kamionnej.
W rejonie gminy występują dwa horyzonty wodonośne:
czwartorzędowy w dolinie Stradomki / jeden z głównych zbiorników wód podziemnych w
by-łym woj. tarnowskim,
- fliszowy w rejonie Kamionnej, oraz Trzciany i Leszczyny.
Szata roślinna obszaru gminy
Geobotaniczna regionizacja Polski opracowana przez B.
Pawłowskiego 1972 i M. Towpasza 1990 zakłada podział kraju na naturalne regiony na
podstawie znajomości roślinności. Według niej gmina Trzciana należy do:
Prowincja: Górska, Środkwoeuropejska
Dział: Karpaty Zachodnie
Okręg: Pogórze Karpat Zachodnich
Podokręg: Pogórze Fliszowe
W podziale na piętra wysokościowe roślinności gmina leży
głównie w piętrze pogórza. Do piętra regla dolnego należy południowa część gminy
z masywem Góry Kamionna. Powierzchniowo dominują zbiorowiska roślinności nieleśnej:
- zbiorowiska synantropijne, występujące w pobliżu siedzib ludzkich,
- zbiorowiska segetalne, związane z kulturą rolną, głównie grunty orne,
- półnaturalne zbiorowiska roślinności nieleśnej, łąki i pastwiska.
Lasy zajmują 23,5%. W ich składzie gatunkowym dominują:
buk, jodła, sosna pospolita. Wśród zbiorowisk roślinnych zwraca uwagę ich duża
różnorodność. Na obszarze gminy wy-stępują zbiorowiska leśne typowe dla Pogórza i
charakterystyczne dla Beskidów. |
