Charakterystyka
miejscowości.
Trzciana jest największą spośród 7 wsi wchodzących w skład Gminy
Trzciana. Gmina Trzciana położona jest w województwie małopolskim, w południowej
części powiatu bocheńskiego, u podnóża Beskidu Wyspowego. Jako jednostka samorządowa
funkcjonuje dopiero od 1 stycznia 1995 r. reaktywowana decyzją Premiera po ponad 22
letniej przynależności do Gminy Żegocina. Łączna powierzchnia gminy to 4409 ha,
liczba mieszkańców - 5189. Sama Trzciana liczy 1535 mieszkańców. Malownicze
usytuowanie u stóp Góry Kamionna o wysokości 801 m n.p.m. teren pagórkowaty,
poprzecinany licznymi potokami, bogaty w zabytki przyrody - sprawia, że wieś dotychczas
rolnicza ma wszelkie zadatki na rozwój turystyki.
Rys historyczny.
Pierwsza kronikarska informacja o Trzcianie pojawiła się w 1262 r.
kiedy to książę krakowski Bolesław Wstydliwy nadał dziedzicowi z Niegowici lasy i
gaje o pow. około 100 km2. Informacja ta mówi o części Trzciany - Libichowej,
natomiast nazwa Trzciana pojawia się dopiero w XV wieku i pochodzi najprawdopodobniej od
trzciny, która występowała tutaj na bardzo dużych obszarach, otaczając stawy rybne
należące do klasztoru. W latach 1262-1266 w Trzcianie został lokowany klasztor
Kanoników Regularnych Św. Marka jako fundacja rycerska Dzierżykraja i Wysza z
Niegowici. Zakonnicy postawili na wzgórzu swój własny, najprawdopodobniej drewniany
kościółek.
Jak podają źródła historyczne już w 1335 r. istniała w Trzcianie
parafia, do której należało ponad 1100 wiernych z Trzciany i okolic. W tym czasie
liczniejsze parafie Ziemi Bocheńskiej istniały tylko w Niegowici, Lipnicy Murowanej i
samej Bochni. W drugiej połowie XVI w. w miejsce starego, drewnianego kościółka
powstał nowy, już murowany. Była to świątynia jednonawowa, z prostokątnym
prezbiterium i zakrystią. W 1652 r. w czasie wojen kozackich klasztor został zrabowany,
spalony a zakonnicy pozabijani. W pięć lat później wymurowano nowy, do dzisiaj
stojący kościół, który kilkakrotnie był rozbudowywany i kryje w sobie cenne zabytki,
m.in. chrzcielnicę kamienną, późnogotycką z 1437 r. renesansowy portal do zakrystii z
XVI wieku, boczne portale barokowo-klasycystyczne, konfesjonał rokokowy, ołtarz z XVII
wieku. 14 lipca 2002 r. podczas parafialnego odpustu poświęcono dwie nowo wybudowane,
strzeliste wieże, które nadały kościołowi wybitnie neogotycki wygląd.
Sytuacja społeczno-gospodarcza.
Centrum wsi rozciąga się od kościelnego wzgórza poprzez rynek,
gdzie znajduje się stary budynek gminny, w którym obecnie ma siedzibę Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej i Poczta Polska , aż po obecny budynek Urzędu Gminy. Na tej trasie
zlokalizowane są sklepy, budynki: Przedszkola, Szkoły Podstawowej i Gimnazjum
wchodzących w skład Zespołu Placówek Oświatowych w Trzcianie, Dom Strażaka, w
którym ma siedzibę Gminna Świetlica i Gminna Biblioteka Publiczna oraz Gminny Zakład
Opieki Zdrowotnej. Poza centrum Trzciany zabudowa jest rozproszona, co zwiększa koszty
budowy i utrzymania infrastruktury technicznej.
Trzciana jest w 100 % stelefonizowana i zgazyfikowana, zorganizowano
selektywny wywóz śmieci i odpadów, centrum Trzciany objęto siecią kanalizacyjną.
Kilku bardziej przedsiębiorczych mieszkańców ma własne firmy, zatrudniające od
kilkunastu do kilkudziesięciu pracowników, m.in. Zakład Uboju i Przetwórstwa Drobiu
"EXODUS" w Trzcianie. Poza tym istnieje sporo osób, których działalność
gospodarcza opiera się na handlu i usługach. Liczba podmiotów gospodarczych w Trzcianie
- 74.
Podstawowym zajęciem ludności jest rolnictwo, aczkolwiek małe
przydomowe gospodarstwa nie są efektywne i przeciążone zbędną siłą roboczą. Stąd
poszukiwanie alternatywnych źródeł dochodów i upatrywanie ich na przykład w
turystyce. Ogólna pow. Gminy to 4409 ha , zaś Sołectwo Trzciana zajmuje 1141,80 ha
czyli 25,9 % całej gminy. Użytki rolne stanowią 786,3 ha tj.68,86 % pow. W tym: -grunty
orne - 545,4 ha -użytki zielone - 136,2 ha. W hodowli zwierząt przeważa bydło mleczne
i trzoda chlewna. Znaczna część rolników prowadzi uprawy warzyw i kwiatów pod
osłonami.
Potencjał turystyczny Trzciany wynika z jej położenia
geograficzno-przyrodniczego, niskiego zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego,
korzystnego usytuowania względem aglomeracji krakowskiej /45 km do centrum Krakowa/
urozmaiconej rzeźby terenu, gdzie malowniczo wije się Potok Sanecki.
Ogranicznikiem rozwoju turystyki jest słaby stan infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej,
aczkolwiek działa restauracja z niewielkim hotelem w centrum Trzciany oraz ostatnio
uruchomiono nową restaurację "ARKADIA" i mini bar "ALF".
Mimo, że warunki krajobrazowe pozwalają gminie na stworzenie ciekawej
oferty turystycznej, niedorozwój infrastruktury rekreacyjno-wypoczynkowej sprawia, że
konieczny będzie duży wkład finansowy zarówno samorządu jak i całej społeczności w
poprawę sytuacji na tym polu.
Analiza uwarunkowań gospodarczych i społecznych uwypukla dwa zasadnicze problemy:
- bezrobocie, powodowane brakiem miejsc pracy w sferze okołorolniczej
oraz pozarolniczej,- niska efektywność rolnictwa, powodowana małą skalą produkcji, co
jest wynikiem rozdrobnienia gospodarstw i przeciążenia ich zbędną siłą roboczą.
Mocne strony:
- położenie wsi - bliskość Krakowa, Bochni i Limanowej,- zabytki -
kościół z XVII wieku z chrzcielnicą z Xv w, kapliczki i cmentarz z okresu I i II wojny
światowej,- malowniczość terenu położonego w okolicach Beskidu Wyspowego,- czyste
powietrze i stosunkowo nisko skażone środowisko naturalne,-
Słabe strony:
- wzrastające bezrobocie,- brak sieci kanalizacyjnej i wodociągowej
oraz oczyszczalni ścieków,- brak należytej bazy turystyczno-sportowej,-
- słabe gleby /brunatne deluwialne, pseudobielicowe niecałkowite i
pseudobielicowe całkowite/.
Szanse:
- możliwości uzyskania wsparcia finansowego zewnętrznego dla
działań mających na celu rozwój sołectwa ,-
- polityka władz gminy ukierunkowana na rozwój infrastruktury.
Zagrożenia:
- wysokie wymogi norm unijnych dotyczące działalności rolniczej,
pozarolniczej, działalności dla celów publicznych,
- wysokie wymagania dotyczące wniosków o wsparcie finansowe
przygotowywanych projektów,
- nieopłacalność produkcji rolniczej.
Wykaz planowanych zadań inwestycyjnych
i przedsięwzięć aktywizujących społeczność lokalną.
1. Rewitalizacja centrum wsi polegająca na:
- zagospodarowaniu i urządzeniu placu zabaw i terenów zielonych obok
parkingu Termin realizacji 2009 - 2010 rok, koszt - 200 tys. zł - budżet gminy,
- przebudowa chodników w rynku - koszt 250 tys. zł - budżet gminy,
- przebudowa chodnika na trasie Gimnazjum - UG - koszt 300 tys. zł - budżet gminy,
- wymiana oświetlenia ulicznego - koszt 100 tys. zł - budżet gminy,
- termomodernizacja i wykonanie elewacji budynku wiejskiego z zachowaniem
charakterystycznych cech architektonicznych tego budynku - koszt 300 tys. zł - budżet
gminy,
- uporządkowanie otoczenia prywatnych posesji w obrębie rynku poprzez zorganizowanie
konkursu na najładniejsze posesje./osoby prywatne/.
2. Budowa oczyszczalni ścieków w przysiółku Libichowa - koszt 3,5 mln zł i
kanalizacji sanitarnej wsi - koszt 4,5 mln zł - budżet gminy + środki zewnętrzne,-w
2009 r. koszt 1,5 mln zł w tym 0,8 mln zł, - z budżetu gminy,-w 2010 r. 3 mln zł w tym
1 mln zł z budżetu gminy,- w 2011 r. 3,5 mln zł w tym 1,2 mln zł z budżetu gminy,
3. Budowa wodociągu - lata: 2011 - 0,5 mln zł; 2012 - 1 mln zł;
2013 - 1,5 mln zł
4. Budowa i modernizacja chodników :
- w ciągu drogi powiatowej Trzciana - Glinik - 2009 - 2010 r.- koszt. 1
mln zł,
- w ciągu drogi powiatowej Trzciana - cmentarz - 2010 r.- koszt.0,3 mln zł,
- w ciągu drogi wojewódzkiej Trzciana-Działy-Leszczyna - 2011 r.- koszt.1,2 mln zł,
5. Budowa przepustu i drogi k/Bodurki - lata 2009 i 2010
6. Budowa przepustu i drogi k/kościoła - lata 2009 i 2010
7. Modernizacja dróg gminnych: -l ata 2009 -2013; - Pachówka - 900 m,
- Lus - 120 m, - Kaliny - 150 m, - Osiedle k/CPN - 100 m, - do Bujaka -300 m, ; k/Rośka i
Stokłosy - 150 m; - Sepne - 280 m. Razem 2 km - koszt 0,5 mln zł.
8. Budowa wiejskiego boiska sportowego - lata 2014-2015,
9. Budowa ścieżki rowerowej wzdłuż Potoku Saneckiego /2010 r./ - koszt. 30 tys. zł.
10. Remont 3 mostów w ciągach dróg gminnych /2009 r./: k/ Jopa - koszt 100 tys. zł; 2
mosty na Zyznówkę - koszt 20 tys. zł.
Powiązanie Planu z dokumentami Gminy Trzciana:
- ze Strategią Społeczno-Gospodarczego Rozwoju Gminy Trzciana z 1999
r.
- Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Trzciana na lata 2004 - 2013 przyjętym
Uchwałą Nr XVII/90/04 Rady Gminy Trzciana z dnia 29 października 2004 r.
Za realizację Planu Odnowy Miejscowości Trzciana odpowiedzialni
będą Członkowie Rady Sołeckiej wraz z Liderami SPiRL Gminy. Do realizacji włączone
zostaną władze samorządowe i sponsorzy. |
