UJAZD - ZARYS HISTORII SZKOŁY

Budynek szkolny (podworski) w Ujeździe. 1933 r.  Budynek szkolny w Ujeździe. 1987 r.
Budynek szkolny (podworski) w Ujeździe. 1933 r. Budynek szkolny w Ujeździe. 1987 r.

       Losy Szkoły w Ujeździe ściśle związane są ze Szkołą w Kierlikówce. Dziś trudno dokładnie ustalić losy tej szkoły, gdyż dostępne zapiski są bardzo skąpe. Wiadomo jednak , że ok.1875 .r. gromady: Ujazd, Kierlikówka i Rdzawa utworzyły jeden obwód szkolny. Początkowo izba szkolna mieściła się "Na folwarku". Później, ok. r. 1900 przeniesiono ją do byłej karczmy dworskiej na tzw. Dębinę.
     W r. 1915 dotychczasowy obwód szkolny rozpadł się i szkoła w Ujeździe działała samodzielnie. Niewiele też wiadomo o nauczycielach tej jednoklasowej szkoły powszechnej. Od 1.09.1925 r. obowiązki kierownika i nauczyciela tej szkoły objęła Genowefa Milasówna, późniejsza żona Augustyna Młynarskiego. Budynek, w którym pracowała mieścił tylko jedną salę i mieszkanie dla kierownika. W 1926 r., wbrew woli mieszkańców Ujazdu, połączono szkoły w Ujeździe i Kierlikówce.
    W 1934 roku mieszkańcy Ujazdu rozpoczęli budowę nowej szkoły. Powstał pod przewodnictwem kierownika Jana Stycznia komitet budowy szkoły (jego skarbnikiem byłą Jadwiga Niwicka - właścicielka dóbr w Ujeździe, sekretarzem Józef Wilowski - emerytowany Komendant Posterunku Policji i wielki przyjaciel szkoły, a członkami: Andrzej Kącki - sołtys Ujazdu i Józef Piwowarczyk). 6 czerwca 1957 r. dokonano uroczystego wmurowania kamienia węgielnego. W akcie poświęcenia tego kamienia czytamy m.in. "Podnosi się szczególne zasługi hojnej ofiarodawczyni właścicielki dóbr w Ujeździe Jadwigi Niwickiej z siostra Józefą Kozubowską, Józefa Wilowskiego/.. ./ architekta Eugeniusza Wesołowskiego za bezinteresowne wykonanie planów, obywateli gromady Ujazd, za niezmordowaną pracę przy gromadzeniu materiałów budowlanych, Jędrzeja Kąckiego - sołtysa za współpracę, wszystkich gospodarzy z Ujazdu za ciężko zapracowany grosz oddany na budowę szkoły i wszystkiej ludności pracującej przy budowie, oraz kierownictwu szkoły Kierlikówka-Ujazd za inicjatywę''. Szkołę budowano ze środków Towarzystwa Popierania Budowy Szkół, datków społecznych, w tym dworu (dwór dał np.2/5 drzewa). Majstrem budowy był Wojciech Kępa z Żegociny.
      Wiosną 1938 r. do gotowej pierwszej sali wprowadzili się uczniowie. Wojna przerwała budowę szkoły. Od 1. IX.1940 r. kierownikiem tej szkoły został Jan Przeniosło. We wrześniu 1940 r. w szkole mieszkali uchodźcy z Poznańskiego. 30. X.1940 r. udało się wykończyć pokój i kuchnię i Jan Przeniosło mógł zamieszkać w budynku szkolnym. 19.1.1945 Rosjanie zajęli szkołę na kwaterę.
     Po kilku dniach naukę wznowiono. Po powołaniu Jan Przeniosły do wojska kierowniczką szkoły została Władysława Styczniowa. Szkoły w Ujeździe i Kierlikówce uczyły razem. Od 1.II.1946 r. kierownikiem szkół stał się ponownie Jan Styczeń, który powrócił z niemieckiej niewoli. Pomimo protestów mieszkańców Inspektorat Szkolny 9.IX.1946 r. ponownie połączył obie szkoły, tworząc jedną, 6-klasową szkołę w Kierlikówce. W szkole tej uczyli: Władysława i Jan Styczniowie oraz Jan Przeniosło. W klasach w Ujeździe w zimie temperatura nie przekraczała 5 stopni Celsjusza. Jesienią 1946 r. Jan Styczeń założył w szkole kółko teatralne. W kolejnych latach przeprowadził też remont budynku szkolnego.
     Z chwilą wybudowania nowej szkoły w Kierlikówce budynek szkolny w Ujeździe przestał być wykorzystywany na cele szkolne. Nadal mieszkali w nim jednak nauczyciele (m.in. państwo Ilcewicz). Mieścił się tu również Klub Ruchu, a sala szkolna stała się świetlicą wiejską. Później dobudowano część przeznaczoną na potrzeby OSP w Ujeździe. W 1996 r.  roku Gmina w Trzcianie na wniosek mieszkańców Ujazdu budynek skomunalizowała, a po rozpoczęciu budowy nowego Domu Ludowego wraz z remizą, drewniany budynek został w całości rozebrany.

Opracowanie: Tadeusz Olszewski

wstecz