HISTORIA SZKOLNICTWA W  TRZCIANIE

     Dokładna data powstania szkoły w Trzcianie jest trudna do ustalenia, ale sięga ona bardzo odległych czasów. Do roku 1817 w Trzcianie istniała szkoła przyklasztorna, w której uczyli zakonnicy. Po zniszczeniu klasztoru zmieniono go na kościół parafialny, a szkołę na trywialną. Do tej szkoły uczęszczali uczniowie z Leszczyny, Łąkty Dolnej, Rdzawy, Trzciany, Ujazdu, Zbydniowia. Uczył w niej kleryk z klasztoru Schinrich. Otrzymywał on wynagrodzenie w postaci gotówki i natury.    
       W gotówkę wchodziły Fundusz Szkół Moralnych „kwotę 55 złr wiedeńskiej monety 22 złr w.a.” oraz „Obszar dworski w Trzcianie 70 złr . 37,5 .w. a.” W naturze składano zboże, ziemniaki. Schinrich pracował do 1822roku. Następnie ten urząd objął na 40 lat Piotr Kępiński. Po nim to stanowisko objął Józef Kupiec, który był też organistą w kościele. Szkole potrzebny był nowy budynek, lecz ta sprawa ciągła się kilka lat. W 1875 roku oddzielono obowiązki organisty od nauczyciela, a co za tym idzie było potrzebne nowe mieszkanie. Zastępcze mieszkanie znaleziono w Łąkcie Dolnej, skąd chodził do szkoły. Działo się tak, do póki nauczyciel nie zachorował, bo po tym wydarzeniu znaleziono mu mieszkanie w Trzcianie u Żyda.
     31 października 1892 roku został oddany do użytku nowy budynek szkolny. 1893 roku przeprowadzono reformy szkolnictwa. W 1902 roku powstała następna klasa. Kolejnym kierownikiem został Wacław Orlof. Stery kierownik pozostał jednak w mieszkaniu, prowadził on gospodarkę rabunkową dla szkoły. Nowy kierownik zajął tylko jeden pokój. Założył on chór dzieci szkolnych. W roku szkolnym w 1908/09 uczęszczało do szkoły 190 dzieci. Nauczycieli uczących było pięć.
    13 marca 1913 roku kierownikiem szkoły został Marian Wroniewicz, objął tę posadę po Janie Piwowarczyku. Religii uczył ks. Bartłomiej Wolski. Budynek szkoły był zagrzybiały, ogród zaniedbany. W lipcu 1914 roku rozpoczęto remont szkoły, lecz nie ukończono go, ponieważ kierownika powołano do wojska podczas I wojny świa-towej. Zastępowało go Zofia Wroniewicz. Nauczyciele mieszkali w budynku szkolnym, a lekcje odbywały się w salach wynajętych. Lekcje trwały do miesięcy zimowych, bo szkoła nie miała na opał.
    26 listopada 1914 roku do Trzciany wkroczyły pierwsze oddziały rosyjskie. W kilka dni potem Trzcianę zajęły austriackie wojska. W Trzcianie odbyła się bitwa, podczas której, doszczętnie zniszczono budynek szkoły.

      W maju rozpoczęły się lekcje w sali kancelarii gminnej całej zbryzganej krwią. Kierownik zaraz po powrocie zajął się odbudową szkoły. Otrzymał on dla budynku na szkołę papę na dach, dziesięć nowych ławek. Jednak po pewnym czasie Marian Wroniewicz zrezygnował z posady kierownika szkoły w Trzcianie. Posadę tę dostał Augustyn Młynarski. Z okazji 10- lecia odzy-skania niepodległości postanowiono ufundować sztandar o czerwonej barwie z orłem. 14 listopada 1934 roku odbyła się uroczystość sadzenia drzewek w około szkoły. Pierwsze drzewko wsadził ks. Stefan Müller.
      6 lutego 1935 roku młodzież szkolna brała udział w otwarciu mostu. W 1936 roku w Trzcianie rozpoczął się kurs dokształcający młodzież pozaszkolną. Dnia 20 czerwca 1937 roku zorganizowano festyn, z którego dochody miano przeznaczyć na budowę fundamentów szkoły w Trzcianie. 23 lipca 1937 roku teren pod budowę szkoły sprzedano, a pieniądze umieszczono w kasie Stefczyka. 23 stycznia 1938 roku miejscowa ludność uznała za konieczność budowę nowej szkoły. Za pieniądze uzyskane ze sprzedaży gruntu zakupiono cegłę i wapno. 2 września 1939 roku kierownik szkoły Augustyn Młynarski opuścił szkołę na miesiąc z powodu wybuchu II wojny światowej. Zabezpieczone akta szkoły ocalały, pomoce naukowe zagrabione, lub wyrozrzucane i popsute. 15 października 1939 roku rozpoczęto naukę. Nie uczono jednak geografii, historii, polityki, bibliotekę oddano pod zarząd gminy. Lekcję odbywały się w domach prywatnych. Materiał zgromadzony na budowę szkoły rozszedł się po całej gminie. W lutym 1945 roku szkoła zajęła z powrotem salę w szkole, przydzielono jej pięć etatów nauczycielskich. Z materiałów dostarczonych przez ludność wyremontowano szkołę. W 1950 roku zorganizowano drużynę harcerską objęła ona klasy VII, VI, V. Kierownikiem harcerstwa była Władysława Dutkiewicz. 1 września 1956 roku obowiązki kierownika szkoły na rok objął Stanisław Satała.
     Budowa szkoły w Trzcianie została objęta planem Funduszu Budowy Szkół. W maju 1975 roku przystąpiono do budowy szkoły. Kamień węgielny pod budowę szkoły wmurowano 1 września 1957 roku. Po rocznym urlopie wrócił do szkoły Augustyn Młyarski, lecz po krótkim czasie zmarł. Kierownictwo nad szkołą objęła Genowefa Młynarska. Trwały prace nad wewnętrznym wykończeniem budynku.

      25 czerwca 1960 roku odbyło się uroczyste przyjęcie nowej szkoły w Trzcianie. 1 września 1960 roku lekcje rozpoczęły się w nowym budynku. Reforma szkolnictwa przedłużyła o rok czas chodzenia do szkoły. 1 września 1961 roku kierownikiem szkoły została Joanna Durbacz. W szkole uczyło sześciu nauczycieli. Obok szkoły robiono nawierzchnie boiska z piasku. Z dniem 1 września 1962 roku, kierownikiem szkoły został Józef Kłósek. Następnie do szkoły przyszły nauczycielki: Anna Kępa, Irena Zabzdyr. W listopadzie 1963 roku przystąpiono do organizowania zespołu nauczycielskiego.       Kierownikiem szkoły był w 1967 roku Józef Korta. W tym roku szkoła wewnątrz była zadbana, lecz brakowało boiska, teren wokoło szkoły nie był zagospodarowany. W 1972 roku teren szkoły ogrodzono. W roku szkolnym 1973/74 szkołę opuścili nauczyciele: Andrzej i Anna Lis. W latach 1974/75 pracowali nauczyciele tacy jak: Halina Banaś, Irena Korta, Tadeusz Mikołajek, Władysława Michniak, Irena Zabzdyr, Józef Korta. Szczególnym osiągnięciem młodzieży w tym roku była budowa pomnika ku pamięci podchorążego Łukasiewicza.

     W roku szkolny 1975/76 dyrektorem był Franciszek Widła. Od września 1976 roku szkoła w Trzcianie stała się szkołą zbiorczą, uczyło się w niej 316 uczniów. W tym roku szkolnym pracowało 15 nauczycieli. W roku szkolnym 1977/78 w szkole powstały pracownie: historyczna, geograficzna, matematyczna, języka polskiego. Tego też roku chór szkolny otrzymał też nagrodę. W roku 1981/82 po raz pierwszy wprowadzono pięciodniowy tydzień pracy. Od roku 1984- do 1987 dyrektorem szkoły był Mikołaj Sumara jednak w kronice z tego czasu nie ma zapisków.

      W roku 1987/88 do szkoły uczęszczało 219 uczniów, dyrektorem był Tadeusz Mikołajek. W bibliotece znajdowało się 908 książek. Młodzież szkolna w 1988 roku spotkała się z byłym więźniem obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu- Augustynem Kowalczykiem. Na terenie szkoły działały takie organizacje jak TRPR, ZHP, Drużyna Zuchów, PCK, samorząd uczniowski SKO, spółdzielnia uczniowska SKS i biblioteka szkolna.
      W roku 1989/90 cały budynek szkolny wewnątrz został odnowiony. Również w tym roku przy szkole podstawowej powstało czteroletnie Liceum Zawodowe pod dyrekcją Bronisławy Mikołajek. W roku 1990/91 wprowadzono religię, dzieci nie muszą już chodzić do punktu katechetycznego. 19 października 1991 roku odnowiono i poświęcono sztandar szkoły. Urządzono w szkole zabawę sylwestrową (1991), z której dochody przeznaczono na cele szkoły. 5 maja 1992 roku szkoła w Trzcianie przekazała 921 złotych dla dzieci z chorobami nowotworowymi.
     W 1992/93 dyrektorem szkoły została wybrana Stanisława Opioła. W tym roku szkolnym do szkoły uczęszczało 244 uczniów. W szkole w latach 1992- 1997 były organizowane zajęcia pozalekcyjne: płatny angielski, nauka gry na instrumentach muzycznych, kółka plastyczne. Biblioteka szkolna była bardzo zaniedbana, wiele książek zginęło lub zostało zniszczonych. Trzeba było przeprowadzić inwentaryzację, dokonała tego Iwona Stabrawa. Do tradycji szkoły weszły takie imprezy jak: Dzień Edukacji Narodowej, ślubowanie pierwszoklasistów, święto szkoły, niepodległości, apel świąteczny, zabawa choinkowa, Dzień Dziecka, Dzień Matki, Dzień Kobiet, Święto Konstytucji 3 Maja.

      W szkole zaszło wiele zmian: pomalowano dach na stołówce, wymieniono sprzęt hydrauliczny, wymalowano szkołę, wyremontowano szatnię, zakupiono sprzęt video. Pierwsze komputery w szkole, na których uczniowie pracowali pojawiły się we wrześniu 1995 roku.
     W historii szkoły było kilka smutnych chwil. W lutym 1996 roku zmarł uczeń Marcin Wołowiec i były dyrektor szkoły Mikołaj Sumara.
      W 1997 roku przystąpiono do generalnego remontu dachu.
      Szkoła w Trzcianie ma wiele osiągnięć w konkursach. Z dniem 1 września 1997 roku dyrektorem szkoły została Anna Bielak. 11 listopada 1997roku Gmina Trzciana otrzymała herb. W roku 1998/99 przeprowadzono remont parteru i wyasfaltowano boisko. Tego też roku weszła w życie reforma szkolnictwa. Uczniowie ukończyli szkołę podstawową w klasie VI.

Opracowanie: Ewelina Burkowicz