Cmentarz wojskowy nr 309 w Trzcianie, to jeden
z czterdziestu cmentarzy, które stały się miejscem ostatniego spoczynku żołnierzy
walczących podczas I wojny światowej na terenie Okręgu Bochnia. To właśnie na
tutejszych terenach w grudniu 1914 roku miała miejsce Operacja Łapanowsko -
Limanowska, która zdecydowała o losach nie tylko tysięcy żołnierzy rosyjskich i
austriacko - węgierskich, lecz również całego frontu galicyjskiego.
Walki rozpoczęły się 2 XII. 1914 r. kiedy to
Austro - Węgry zdecydowały się uderzyć na tereny obejmujące Łapanów i Bochnię,
będące luką między nacierającą wzdłuż Wisły na zachód rosyjską 3 Armią Radko
- Dmitriewa, a przebywającą na południe od Nowego Sącza 8 Armią gen. Brusiłowa. By
sprostać nacierającym siłom rosyjskim dowództwo austro - węgierskie przerzuciło na
teren walk 47 pruską dywizję piechoty.

|
Armia rosyjska początkowo stawiała zacięty opór wspieranym m.in. przez legionistów
Piłsudskiego Austro - Węgrom. Dopiero 7 grudnia utworzona w okolicach Rajbrotu i
Łapanowa linia obronna Rosjan padła. W kolejnych dniach szale zwycięstwa chyliła się,
to na jedną, to na drugą stronę. 10 grudnia Rosjanie wprowadzili do walki dwa nowe
korpusy, co pozwoliło im osiągnąć przewagę. Zdobyto wówczas m. in. Wzgórze w
Gierczycach - Czyżyczce ( tzw. Łysa Kopa). Rosjanie jednak zdecydowali się przerwać
działania. Przepuściwszy jeszcze jeden atak (na wzgórze Jabłonie) wycofali się.
Odwrót wojsk rosyjskich spowodowany był zagrożeniem ze strony 3 armii gen. Borowicza,
która posuwała się systematycznie na północ w kierunku tutejszych terenów walk. Tak
oto zakończyła się zwycięska dla sił austro - węgierskich bitwa limanowska.
Wiktoria ta, jakkolwiek miała ogromne znaczenie dla odnoszących na innych frontach
klęski państw centralnych, pociągła za sobą tysiące ofiar. To właśnie żołnierze
walczący na tych terenach w grudniu 1914 r. pochowani zostali w mogiłach na cmentarzach
rozsianych w tutejszej okolicy. |
|
|

|
Cmentarz nr 309 znajduje się parafialnym położonym po lewej stronie drogi Trzciana -
Leszczyna powyżej skrzyżowania dróg przy trzciańskim kościele. Zaprojektowany został
podobnie jak reszta cmentarzy na tym terenie przez wiedeńskiego architekta por. Franza
Starka. Składa się on z dwóch kwater. Ogółem obie kwatery są miejscem spoczynku 185
żołnierzy trzech narodowości: rosyjskiej (97), niemieckiej (52) i austriackiej (36).
Cmentarz znajduje się w bardzo dobrym stanie. Jest zadbany i czysty. Obie kwatery są
ogrodzone.
|
Pierwsza z nich
ozdobiona jest trójkątnym pomnikiem z niemieckim napisem o treści "Przybyliśmy z
szarości dnia powszedniego, a przekroczyliśmy próg życia ukoronowani wawrzynem". W
kwaterze tej znajdują się pruskie nagrobki oraz krzyże żeliwne. W dolnej części
cmentarza oprócz grobów żołnierskich znajduje się pomnik ku czci poległego 5
września 1939 r. podchorążego Łukasiewicza.
|