Rajd "Szlakiem cmentarzy I wojny
światowej". Uczniowie modlą się na cmentarzu nr 305 w Łąkcie Dolnej.
|
|
Walki toczone na
tym terenie w grudniu 1914 r. w ramach operacji łapanowsko - limanowskiej, zakończone
sukcesem wojsk austriacko - pruskich przyniosly tysiace ofiar. Poległych żołnierzy
chowali na polu bitwy bądź ich koledzy, bądź wrogowie, a pochówek, odbywajacy się w
pobliżu linii bojowych, nie miał trwałego charakteru. Dopiero przesuniecie sie terenu
walk na wschód umozliwilo budowe cmentarzy. Prowadzil ja Oddzial Grobów Wojennych przy
dowództwie Okregu Wojskowego "Galicja Zachodnia". W latach 1915 - 1918 w samym
tylko IX Okregu (Bochnia) zbudowano 40 cmentarzy. Budową kierował tu wiedeński
architekt por. Franz Stark. Tutejsze cmentarze zawierają charakterystyczne dla projektów
Starka elementy: reprezentacyjne wejście z bramą lub furtką, czesto flankowaną
słupami lub pylonami, element centralny w postaci dużego drewnianego lub kamiennego
krzyża, czasem nawet bogate w wystroju kaplice lub stylizowane sarkofagi, dostosowane do
ksztaltu terenu drewniane lub kamienne ogrodzenie, centralną aleję. Na grobach
postawiono krzyże, na ogól żeliwne, żelazne, rzadziej betonowe lub stelle z żeliwnymi
tablicami inskrypcyjnymi. Ksztalt krzyży lub stelli dostosowano do wyznania poległych
żołnierzy. W terenie dojście do cmentarzy wskazywać miały charakterystyczne słupy
betonowe z dwujęzyczna inskrypcją: "Kriegerfriedhof Cmentarz wojskowy No ... Zugang
- Droga" zwieńczone małym, żelaznym krzyżem maltańskim.
Należy
pamiętać, że wśród pogrzebanych na tych cmentarzach są przedstawiciele wszystkich
narodów monarchii austro -węgierskiej, rosyjskiej oraz Niemiec, w tym również Polacy,
którzy mieli nieszczęście być nieraz w okopach po przeciwnych stronach. Warto o tym
pamiętać, gdyż dziś cmentarze te niejednokrotnie egzystują w świadomości Polaków
jako "austriackie" lub "niemieckie". Nie zawsze tak było co dobitnie
ilustruje tekst tablicy umieszczonej na monumentalnym krzyżu-pomniku cmentarza nr 91 w
Gorlicach: "Braciom Polakom - żołnierzom w armiach trzech państwa zaborczych,
walczących w obcych mundurach, lecz za polska sprawę poległym na pobojowiskach
gorlickjich w l. 1914 - 1918, napis ten kładą w wyzwolonej Polsce - wdzięczni Rodacy,
1928".
Po wielu latach
zapomnienia i niszczenia cmentarze te doczekały się w ostatnich latach remontów i dziś
prezentują się znakomicie. Co roku są odwiedzane przez uczestników młodzieżowego
rajdu "Szlakiem cmentarzy I wojny światowej", który organizują centra kultury
z Żegociny i Laskowej. Przed Dniem Zmarłych groby żołnierskie odwiedzają uczniowie,
którzy pod kierunkiem nauczycieli, robią porządki. |
|
| CMENTARZE I WOJNY ŚWIATOWEJ NA TERENIE GMINY TRZCIANA |
|
| CMENTARZE NR 305 - 306 - 307 |
 Cmentarz nr 305 w Łąkcie Dolnej |
POŁOŻENIE:
Na granicy Łąkty Dolnej i Królówki założono 3 prawie
identyczne cmentarze. Położone są wśród pól uprawnych, ok. 1 km od przystanku PKS w
Łąkcie Dolnej, w kierunku północnym. Drogę wskazuje charakterystyczny słup z
dwujęzycznym napisem " Zugang - Droga". Do cmentarzy można także dojść od
strony Leszczyny. Początek trasy jak do cmentarza 308, lecz nie należy skręcać w lewo,
ale polnymi drogami dochodzić do kolejnych położonych blisko siebie cmentarzy. |
|
 Cmentarz nr 306 w Łąkcie Dolnej |
POŁOŻENIE:
Cmentarz jest położony około 100 metrów w kierunku północno-zachodnim
od cmentarza nr 305.OPIS:
Największy z nich, cmentarz nr 306 , ma wymiary 47 na 9 m. Na podłużnej osi
rozmieszczono tu rząd nagrobków z żeliwnymi tablicami. Symetrycznie rozmieszczone dwa
pomniki. Na lewym napis: "Czas, któremu się ofiarowaliśmy dał więcej, dał
nieskończenie więcej niż od Was wziął. Dał siłę i wielkość uczuć. Czyni z
prostaczków Ludzi. Jest przewodnikiem do celu - doskonałości". Prawy pomnik
wystawił ojciec poległym tu jednego dnia synom, braciom Cuny. |
|
 Cmentarz nr 307 w
Łąkcie Dolnej |
POŁOŻENIE: w
pobliżu cmentarza nr 306, około 200 metrów w kierunku północnym, za ścianą lasu.
|
| CMENTARZ NR 309 |
 Cmentarz nr 309 w Trzcianie (kwatera górna) |
POŁOŻENIE:
Cmentarz położony jest na cmentarzu parafialnym leżącym po lewej
stronie drogi Trzciana - Leszczyna, około 200 m powyżej skrzyżowania dróg przy
kościele.
OPIS:
Cmentarz wojskowy w Trzcianie to dwie odrębne kwatery. Głównym elementem
kwatery górnej jest trójkątna ścianka pomnikowa z tablicą inskrypcyjną. W dolnej
kwaterze o wymiarach 26 na 8 m zachowały się krzyże kute i żeliwne oraz pruskie
nagrobki z tablicami. Tu ulokowano także pomnik ku czci poległego 5 września 1939 r.
podchorążego Łukasiewicza.
W obu kwaterach, w 8 grobach pojedynczych i 4 zbiorowych pochowano 52
żołnierzy niemieckich, 36 austriackich oraz 97 żołnierzy rosyjskich. Razem 185
żołnierzy, wśród nich 4 oficerów, w tym jeden kapitan. [Więcej >>>] |
| CMENTARZ NR 310 |
 Cmentarz nr 310 w Leszczynie |
POŁOŻENIE:
Cmentarz położony na prawo (na północ) od drogi Muchówka - Łapanów, w
lesie, w odległości ok. 200 m od kościoła w Leszczynie.
OPIS :
Wspaniale wkomponowany w zalesione wzgórze obiekt został zbudowany na
planie prostokąta, do którego z trzech stron przylegają półkola. Powierzchnia
cmentarza wynosi 2,5 tys. m2. Centralnym elementem nekropolii jest okrągła,
kamienna kaplica z dwoma symetrycznymi przedsionkami, nakryta stożkowym, drewnianym
gontem. Wejście przez bramę zamkniętą półokrągłym łukiem i stalową furtką z
prętów.
Cmentarz zaprojektował Franz Stark. Zdecydowana większość
pochowanych to żołnierze bezimienni, którzy polegli w dniach 5 - 10 grudnia 1914 r. W 6
grobach pojedynczych i 123 zbiorowych pochowano tu 860 żołnierzy, w tym 117
austriackich, 143 niemieckich oraz 600 rosyjskich. [Więcej >>>] |
|
Uczniowie Szkoły Podstawowej w Trzcianie
podczas sprzątania na miejscowym cmentarzu, w kwaterze dolnej. |
|
